Margin hay giao dịch ký quỹ là một thuật ngữ trong đầu tư chứng khoán đề cập đến việc nhà đầu tư có thể sử dụng khoản vay từ công ty CTCK và thế chấp khoản vay bằng chính cổ phiếu mà nhà đầu tư đã mua. Giao dịch ký quỹ là một đòn bẩy tài chính giúp nhà đầu tư tối đa hóa cơ hội và gia tăng lợi nhuận lên hơn nhiều so với việc chỉ sử dụng vốn tự có. Và ngược lại, nhà đầu tư sẽ mất nhiều tiền hơn nếu thua lỗ.
Trong bài viết này mình sẽ chia sẽ góc nhìn về margin cho nhà đầu tư hiểu, cũng như kinh nghiệm sử dụng margin sao cho hiệu quả. “
Nội dung bài viết
Nhà đầu tư được vay bao nhiêu tiền? Tỉ lệ đòn bẩy là bao nhiêu?
Số tiền NĐT đựợc vay tuỳ thuộc vào tài sản ròng của nhà đầu tư, cổ phiếu NĐT đang nắm giữ, vào từng thời điểm, vào từng CTCK Tỷ lệ đòn bẩy do đó cũng khác nhau.
Với những cổ phiếu tốt nhất trên thị trường hiện giờ thì Ủy ban chứng khoán nhà nước cũng chỉ cho phép CTCK cho NĐT vay với tỉ lệ 50%, tức là NĐT có thể sử dụng tỉ lệ đòn bảy tối đa là 1:2. Tuy nhiên, một số CTCK có thể lách luật cho phép NĐT sử dụng tỉ lệ đòn bảy cao hơn lên đến 1:3, thậm chí 1:4 khi NĐT mua những cổ phiếu tốt mà CTCK có thể kiểm soát được rủi ro.
Lấy ví dụ một cổ phiếu cụ thể, trong hình sau đây. Cổ phiếu MWG có tỷ lệ ký quỷ là: 50%
Nhà đầu tư cũng không cần lo lắng khi tính toán những khoản này, vì chỉ cần nhập vào cổ phiếu muốn mua trên hệ thống của công ty chứng khoán sẽ tự động tính ra KL cổ phiếu có thể mua dựa trên tài khoản của mình.
Thị trường ảnh hưởng như thế nào khi dùng margin?
Thị trường đang ở xu hướng tăng: Nếu nhà đầu tư đang dùng margin mà cổ phiếu tăng giá thì nhà đầu tư sẽ có lợi nhuận nhiều hơn, đồng thời giá trị tài sản ròng tăng lên. Nhà đầu tư có thể tiếp tục được mua thêm cổ phiếu để gia tăng lợi nhuận nhanh hơn.
Khi cổ phiếu giảm giá: Nếu nhà đầu tư đang sử dung margin mà cổ phiếu giảm giá thì lúc này giá trị tài sản ròng sẽ giảm tương ứng với tỉ lệ đòn bảy mà nhà đầu tư đang sử dụng. Ví dụ, nếu nhà đầu tư dung tỉ lệ đòn bảy 1:2 thì sẽ lỗ gấp 2 lần bình thường, dùng tỉ lệ đòn bảy 1:3 thì sẽ lỗ gấp 3 lần bình thường.
Call Margin
Là trường hợp khi giá trị tài sản ròng bị giảm, CTCK sẽ yêu cầu nhà đầu tư thực hiện việc bổ sung thêm tài sản đảm bảo là tiền mặt hoặc cổ phiếu chuyển từ CTCK khác về. Nếu nhà đầu tư không bổ sung thêm tài sản đảm bảo thì sẽ phải bán bớt cổ phiếu ra để giảm tiền vay, đưa tỉ lệ đòn bảy về đúng quy định của CTCK.
Khi nào thì bị call margin ?
Khi sử dụng margin, nhà đầu cần quan sát tỷ lệ sử dụng tài sản của mình. Cụ thể trên ứng dụng chứng khoán có cột “tỷ lệ tài khoản“. Công thức tính tỷ lệ tài khoản = Tài sản ròng/(Tổng tài sản – tiền bán chờ về có ứng).
Nếu tỷ lệ tài khoản <=0.3 sẽ bị call margin. CTCK sẽ yêu cầu nhà đầu tư thực hiện việc bổ sung thêm tài sản đảm bảo là tiền hoặc cổ phiếu chuyển từ CTCK khác về.
Số tiền ký quỹ bổ sung= (Tỷ lệ ký quỹ – Tỷ lệ ký quỹ duy trì) x Tổng giá trị tài sản trên tài khoản giao dịch ký quỹ tính theo giá thị trường.
Nếu <=0.25 sẽ bị force sell (công ty chứng khoán bán cổ phiếu, để nâng tỷ lệ lên trên >= 0.35). Trong thực tế, khi ngưỡng Force Sell xảy ra, CTCK có thể bắt đầu bán bất kỳ chứng khoán nào trong danh mục đầu tư của bạn mà không bắt buộc phải hỏi ý kiến của bạn trước.
Cách sử dụng margin hiệu quả
Sử dụng margin của công ty chứng khoán chúng ta phải chịu rủi ro:
– lãi suất cho vay ký quỹ của các CTCK giao động từ 11%-14%, như vậy nếu tỷ lệ lợi nhuận trên vốn đầu tư của nhà đầu tư không lớn hơn tỷ lệ lãi suất vay ký quỹ của các CTCK thì nhà đầu tư coi như bị thua lỗ. Mặt khác, tỷ lệ lãi suất này cũng chiếm một phần lớn trong lợi nhuận của nhà đầu tư nếu họ đầu tư có lời, vì vậy, cách sử dụng hiệu quả đòn bẩy tài chính là khi trừ đi các chi phí lãi vay ký quỹ, nhà đầu tư vẫn có lợi nhuận
– Rủi ro thua lỗ kép nếu giá cổ phiếu giảm thấp hơn điểm mua vào.
Nên việc sử dụng margin cần phải đúng thời điểm, để tối ưu hóa dòng tiền trong thời gian ngắn cũng như chịu ít rủi ro nhất có thể.
Cho nên theo kinh nghiệm của mình thì chỉ nên sử dụng margin ở thời điểm, thị trường hoặc cổ phiếu đó thu hút được dòng tiền và có xu hướng rõ ràng. Nói cách khác cổ phiếu đó cho thấy được dòng tiền đang đổ vào hay Bigboys đang tham gia vào cổ phiếu đó. Việc dòng tiền trong ngắn hạn vào cổ phiếu sẽ tăng lực cầu cổ phiếu lên cũng như sẽ đẩy giá cổ phiếu lên trong thời gian ngắn.
Ví dụ về cổ phiếu NLG dưới đây.
Kết Luận
Margin là một vũ khi sắc bén cho nhà đầu tư, nếu biết sử dụng đúng cách thì sẽ mang về những món lợi lớn, tuy nhiên nếu không biết sử dụng thì sẽ có ngày tự làm hại chính mình. Margin có thể giúp nhà đầu tư gia tăng lợi nhuận một cách nhanh chóng khi cổ phiếu tăng giá nhưng cũng làm cho tài sản của họ “bốc hơi” một cách nhanh chóng khi cổ phiếu giảm giá. Do đó, nhà đầu tư khi lựa chọn công cụ này cần tính toán kỹ về thời điểm sử dụng cũng như phân tích chi tiết để lựa chọn được cổ phiếu tiềm năng nhất. Một cách vắn tắt thì:
- Chỉ nên sử dụng margin khi bạn là một người có kinh nghiệm lâu năm. Nhà đầu tư chưa có kinh nghiệm thì không nên sử dụng.
- Chỉ sử dụng margin khi thị trường có dấu hiệu tăng trưởng rõ ràng. Thị trường ở giai đoạn lình xình cũng không nên sử dụng margin.
- Chỉ nên sử dung margin trong các giao dịch ngắn hạn. Nếu đầu tư lâu dài thì margin không phải một lựa chọn khôn ngoan.
- Chỉ nên dùng margin khi đầu tư vào các cổ phiếu có tính thanh khoản tốt như Cổ phiếu cơ bản, cổ phiếu Bluechip. Với các cổ phiếu có lợi nhuận quá thấp thì không nên dùng margin